12. Το μυστήριο της ευσπλαχνίας

Ο πνευματικός πατέρας

Η Σοφία, η μαμά της Αγγελικής, είναι σήμερα πολύ χαρούμενη. Έχει κοντά της τα δυο μεγάλα αγαπημένα της παιδιά, την κόρη της Χριστίνα και τον αρραβωνιαστικό της τον Γιάννη. Ήρθαν να της πουν πως ήθελαν και οι δυο τους, πριν παντρευτούν, να ξεκινήσουν μαζί μια καινούρια πνευματική ζωή κάτω από την σοφή καθοδήγηση του πάτερ Χρυσόστομου.

Ο π. Χρυσόστομος είναι ένας καλός ιερέας που ζει ασκητικά σ’ ένα μικρό μοναστήρι κοντά στο χωριό τους. Ήθελε ο Γιάννης να έχουν, τόσο αυτός όσο και η αγαπημένη του Χριστίνα, τον ίδιο πνευματικό πατέρα και εξομολόγο, στον οποίο θα αφήσουν με εμπιστοσύνη την πνευματική κατεύθυνση των ψυχών τους.

Όλο το χωριό σέβεται και εκτιμά πολύ τον ευλαβή αυτόν ιερέα. Η φήμη της αρετής του συνετέλεσε ώστε πολλοί άνθρωποι από τα γύρω χωριά, ακόμα και από την πρωτεύουσα, να έρχονται σ’ αυτόν για να τον συμβουλευτούν, να εξομολογηθούν τα αμαρτήματα τους και να λάβουν έτσι την άφεση των αμαρτιών τους. Τα λόγια του είναι γεμάτα σύνεση και σοφία. Αγαπά όλους τους ανθρώπους και κυρίως τους αμαρτωλούς με μια τόσο μεγάλη αγάπη που σου δίνει την αίσθηση ότι είσαι το δικό του παιδί. Δίκαια οι άνθρωποι τον νιώθουν σαν έναν ουράνιο άγγελο που σκορπίζει στις ψυχές τους αγάπη, χαρά και γαλήνη. Όταν είσαι μαζί του νιώθεις ότι είσαι κοντά στον Θεό. Πολλές φορές, όταν ακούει τα αμαρτήματα των ανθρώπων, πονάει τόσο πολύ ο ίδιος που από τα μάτια του τρέχουν δάκρυα συμπόνιας και ευσπλαχνίας. Αν και η πατρική του αγάπη είναι τόσο εμφανής, όλοι νιώθουν να τους σκεπάζει με μια μητρική στοργή που τους κάνει να τον αγαπούν και να τον εμπιστεύονται. 

Οι γονείς της Χριστίνας τον σέβονται και τον αγαπούν πολύ. Με τη βοήθεια του και τις άγιες και σοφές διδασκαλίες του πορεύονται χρόνια τώρα τον ευλογημένο δρόμο του γάμου τους με αγάπη και ειρήνη. Σ’ αυτόν οφείλουν την πνευματική τους άνοδο και την μεγάλη αγάπη προς τον Θεό που έχουν και οι δυο τους. Ο πάτερ Χρυσόστομος, βλέποντας την απλότητα της ψυχής τους αλλά και την νοσταλγία που είχαν να αγαπήσουν με όλη την δύναμη της καρδιάς τους τον βασιλιά Χριστό, όλο και πιο πολύ τους οδηγούσε με χάρη και σοφία από το αγγελικό μονοπάτι του θεϊκού έρωτα. Χάρις σ’ αυτόν ζούσαν τώρα και οι δυο τους σαν άγγελοι στη γη με χαρά και γαλήνη και το ίδιο ήθελαν να συμβεί και με τα παιδιά τους. Σ’ αυτόν λοιπόν τον άγιο ιερέα και εξομολόγο αποφάσισαν ο Γιάννης και η Χριστίνα να εναποθέσουν την πνευματική κατεύθυνση των ψυχών τους.

-Μαμά, είμαι πολύ ευτυχισμένη που θα πάμε σήμερα μαζί με τον Γιάννη μου να εξομολογηθούμε στον πατέρα Χρυσόστομο!

-Και εγώ, Χριστίνα μου, είμαι πολύ ενθουσιασμένη που το άγιο Πνεύμα σας φώτισε να έχετε κοινό πνευματικό πατέρα και μάλιστα τον άνθρωπο αυτό του Θεού. Είναι ένας επίγειος άγγελος που μας τον έστειλε ο Θεός να μας οδηγάει με σοφία και ευσπλαχνία στις ψηλές βουνοκορφές των αγίων αρετών. Πόσα πράγματα δεν έχω διδαχτεί από αυτόν τον άγιο άνθρωπο!

-Μαμά, θα μπορούσες να μας πεις μερικά από τα υπέροχα λόγια που άκουσες από αυτόν, για να μας βοηθήσεις να προετοιμαστούμε καλύτερα για την εξομολόγηση που θέλουμε κάνουμε;

-Με πολύ χαρά παιδιά μου!

Το μεγαλείο του μυστηρίου της Μετανοίας

Η Χριστίνα ήταν ενθουσιασμένη που έδινε ευκαιρία στη μαμά της να την διδάξει για άλλη μια φορά με τον υπέροχο δικό της τρόπο όλα εκείνα τα θαυμάσια που έκρυβε μέσα στην μητρική της καρδιά. Αγαπούσε τη μαμά της όχι μόνο γιατί ήταν μια καλή μητέρα και σύζυγος αλλά γιατί είχε την αίσθηση μέσα στην καρδιά της ότι η μαμά της ήταν μια πραγματική αγία μάνα. Η πνευματική της ευγένεια, την έκανε να φαίνεται σαν αρχόντισσα. Η απλή, άδολη και ειλικρινής συμπεριφορά της προς όλους τους ανθρώπους, σε έκανε να νιώθεις ότι έχεις μπροστά σου μια αγία γυναίκα. Αν, πάλι, ήθελες να ανοίξεις συζήτηση μαζί της, τα γεμάτα σύνεση και αγάπη λόγια της σε βοηθούσαν να αντιληφτείς πως είναι οι πραγματικές κόρες του Θεού. Πόσο ήθελε η Χριστίνα να της μοιάσει!

-Μαμά, θα ήθελα να ακούσει και ο Γιάννης μου όλα αυτά τα ωραία που κατά καιρούς μου έλεγες για το ιερό μυστήριο της Μετανοίας τα οποία με βοήθησαν πάρα πολύ. Όσο πλησιάζει ο καιρός που θα παντρευτούμε με τον Γιάννη μου, σκεφτόμαστε ότι θα είναι πολύ καλύτερα να ξεκινήσουμε την καινούρια μας ζωή με την απόφαση να μην κρύβει τίποτα ο ένας από τον άλλο και να έχουμε κοινό πνευματικό πατέρα και εξομολόγο. Έτσι θα μπορούμε καλύτερα να λύνουμε τα προβλήματα που θα εμφανίζονται αλλά και θα έχουμε κοινή κατεύθυνση στην πνευματική μας πορεία.

-Είναι πολύ συνετό, Χριστίνα μου, αυτό που έχετε αποφασίσει μαζί με τον Γιάννη. Αυτό θα σας βοηθήσει να πετάξετε πολύ γρήγορα όχι μόνο στις ψηλές βουνοκορφές των αρετών αλλά και στην πιο ωραία επιθυμία της ψυχής σας, να αγαπήσετε με θεϊκό έρωτα, σαν ένα και οι δυο σας, τον πολυαγαπημένο μας βασιλιά Ιησού. Και είναι αναμφισβήτητο γεγονός πως η βάση της σκάλας που θα σας ανεβάσει μέχρι την αγκαλιά και στη συνέχεια μέχρι την καρδιά του Κυρίου μας Ιησού, είναι το ιερό μυστήριο της Μετανοίας.

    

Η μικρή Αγγελική, που παρακολουθούσε μέχρι τώρα σιωπηλή την συζήτηση της μαμάς της με την αδελφή της Χριστίνα, ζήτησε από τη μαμά της την άδεια να καθίσει και αυτή κοντά τους για να ωφεληθεί από τα σοφά της λόγια.

-Μαμά, θέλω και εγώ να ακούσω αυτά που θα πεις. Μπορώ να καθίσω κοντά σας;

-Και βέβαια, Αγγελική μου! Θέλω και συ να μάθεις για το υπέροχο αυτό μυστήριο αγάπης που είναι το μυστήριο της Μετανοίας, γιατί έτσι θα μπορέσεις από τώρα να καλλιεργήσεις, με τη σύνεση ενός μεγάλου πλέον κοριτσιού, το υπέροχο δώρο που έδωσε σε όλους τους ανθρώπους ο ουράνιος Πατέρας μας.

-Μαμά, ξέρω πως κάποια μπορεί να μη μπορέσω να τα καταλάβω όπως η Χριστίνα μου και ο Γιάννης, αλλά θα παρακαλέσω τον αγαπημένο μου Ιησού να με βοηθήσει σ’ αυτό.

-Όλοι μας, παιδί μου, πρέπει να παρακαλάμε τον καλό Θεό μας να μας φωτίζει με τη δύναμη του αγίου Πνεύματος, γιατί χωρίς αυτό κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να κατανοήσει σωστά το θέλημα του αλλά και τους τρόπους σωτηρίας της ψυχής μας. 

-Μαμά, είπες προηγουμένως πως το μυστήριο της εξομολόγησης είναι η βάση της σκάλας που θα μας φέρει στην καρδιά του Θεού μας. Γιατί είναι η βάση αυτής της σκάλας;

-Γιατί, Χριστίνα μου, χωρίς το μυστήριο της μετανοίας είναι αδύνατη η σωτηρία του ανθρώπου. Επειδή όλοι οι άνθρωποι είμαστε αμαρτωλοί και φυσικά ένοχοι και υπόδικοι μπροστά στη θεία δικαιοσύνη, δεν υπάρχει άλλος τρόπος και άλλο μέσο να επιστρέψουμε μετά το άγιο Βάπτισμα στο Θεό και να ελευθερωθούμε από την αμαρτία, εκτός από την Μετάνοια και την εξομολόγηση. Αν με το άγιο Βάπτισμα γινόμαστε Χριστιανοί, με τη Μετάνοια και την Εξομολόγηση βρίσκουμε ξανά τον δρόμο για την Βασιλεία των Ουρανών και την αιώνια ζωή. Είναι το μόνο μέσο με το οποίο καθαρίζεται η ψυχή από την αμαρτία και έτσι μπορεί και πάλι να ζει μέσα στην αγκαλιά του Θεού.

-Πότε, μαμά, δόθηκε το υπέροχο αυτό δώρο του Θεού στον άνθρωπο;

-Μετά την ανάσταση του Κυρίου μας, λέει η αγία Γραφή και συγκεκριμένα στο ευαγγέλιο του Ιωάννου του θεολόγου, στο 20^ο κεφάλαιο και στους στίχους 19-23, όταν όλοι οι μαθητές του Χριστού μας ήταν μαζεμένοι από τον φόβο των Ιουδαίων σε ένα σπίτι, εμφανίστηκε ανάμεσα τους ο αναστημένος Κύριος μας και τους έδωσε δύναμη και παρηγοριά. Τότε τους έδωσε και την θεϊκή εξουσία να μπορούν αυτοί και οι διάδοχοι τους επίσκοποι και ιερείς να συγχωρούν με την δύναμη του αγίου Πνεύματος τις αμαρτίες των ανθρώπων εκείνων που ειλικρινά θα μετάνιωναν για τα λάθη τους. Οι αμαρτίες εκείνες, για τις οποίες θα μετάνιωναν οι άνθρωποι και θα τις εξομολογιόντουσαν σ’ εκείνους και κατόπιν στους διαδόχους τους επισκόπους και ιερείς, θα έσβηναν αμέσως από τα κατάστιχα των δαιμόνων.

-Όταν κάνουμε, μαμά, αμαρτίες τις γράφουν οι δαίμονες στα χαρτιά τους; ρώτησε η μικρή Αγγελική.

-Ναι, κοριτσάκι μου. Οι δαίμονες στην προσπάθεια τους να παρασύρουν όλο και πιο πολλούς ανθρώπους στο ζοφερό τόπο της κόλασης, πρώτα βάζουν τους ανθρώπους να κάνουν αμαρτίες και μετά τις καταγράφουν στα δικά τους κατάστιχα. 

-Και γιατί το κάνουν αυτό;

-Όπως έχουμε ξαναπεί, παιδί μου, όταν ένας άνθρωπος πεθάνει και αρχίζει η ψυχή του να ανεβαίνει στον ουρανό, συνοδεία του φύλακα αγγέλου του, εμφανίζονται οι δαίμονες των τελωνίων για να παρεμποδίσουν την ψυχή να σωθεί. Για να πετύχουν τον σκοπό τους και να πάρουν από τα χέρια των αγγέλων την ψυχή αυτή για να την οδηγήσουν στην κόλαση, βγάζουν τα κατάστιχα τους και αρχίζουν να απαριθμούν όλα τα λάθη και τις αμαρτίες που έκανε η ψυχή όσο ζούσε στη γη.

-Το πετυχαίνουν αυτό, μαμά;

-Το επιτυγχάνουν εύκολα μόνο σε εκείνους τους ανθρώπους που δεν θέλησαν να πάνε σε πνευματικό και να εξομολογηθούν τις αμαρτίες τους ώστε να μπορέσει ο φύλακας άγγελος τους να τις σβήσει από τα κατάστιχα τους. Γι’ αυτό το μυστήριο της Μετανοίας είναι το πιο κρίσιμο μυστήριο για τη σωτηρία του ανθρώπου. Πρέπει όλοι μας, την ώρα της εξομολόγησης, να έχουμε βαθιά στη ψυχή μας την αίσθηση της κρισιμότητας της στιγμής αυτής. Είναι η στιγμή που ο ουρανός μας ακούει και η ψυχή μας κρίνεται. Είναι κατά κάποιο τρόπο η αναπαράσταση της στιγμής που η ψυχή περνά τα τελώνια, μόνο που τώρα έχει την δυνατότητα να σβήσει το λάθος ή την αμαρτία που διέπραξε.

Διάφορες προφάσεις

-Όταν, μαμά, λέμε τα λάθη μας μπροστά στην εικόνα του Κυρίου μας δεν μας συγχωρεί ο καλός Θεός μας; συνέχισε η Αγγελική.

-Πάντα μας ακούει όποτε του μιλάμε με την προσευχή μας και του λέμε τις θλίψεις μας, τα προβλήματα μας, τις αγωνίες μας, τα λάθη και τις αμαρτίες μας και ότι άλλο μας απασχολεί. Για όλα φροντίζει με την άπειρη σοφία του σαν Πατέρας μας που είναι. Για τα λάθη και τις αμαρτίες μας, όμως, επειδή έγιναν αφορμή να αποκτήσει πάνω μας εξουσία και δύναμη ο σατανάς, θέλει όχι απλά να μας καθαρίσει αλλά και να μας αποδεσμεύσει από κάθε επίδραση και δεσμό με τον οποίο κατάφερε ο σατανάς να αλυσοδέσει ύπουλα μια ψυχή. Τα διάφορα πάθη και οι αμαρτίες που κάνουμε δυστυχώς μας σπρώχνουν όλο και πιο πολύ στην αγκαλιά του σατανά.

-Δηλαδή, μαμά, είπε η Χριστίνα, κάθε φορά που κάνουμε μια αμαρτία είναι και μια ευκαιρία για τον σατανά να μας δένει πιο σφιχτά με τα σατανικά δεσμά του;

-Ναι, παιδί μου, γι’ αυτό και η μετάνοια ενός ανθρώπου για τα λάθη του δεν είναι μια απλή υπόθεση και μια απλή αναφορά συγνώμης σ’ αυτά. Το να θέλεις να τα ομολογήσεις ενώπιον του Θεού είναι μια πρώτη συναίσθηση του λάθους που έχεις κάνει και πρόσβαλες τον καλό Θεό μας. Μα η συγχώρεση για τα λάθη αυτά και κυρίως η θεραπεία της ψυχής μας από την φοβερή επίδραση των αμαρτημάτων προϋποθέτει την ύπαρξη ενός πνευματικού γιατρού που θα διαγνώσει τα αίτια που μας οδήγησαν στο συγκεκριμένο λάθος και θα μας δώσει την κατάλληλη αγωγή για την θεραπεία. Χωρίς τον γιατρό κανείς άρρωστος δεν μπορεί από μόνος του να ξέρει ποιο είναι το κατάλληλο φάρμακο για την θεραπεία.

-Καταλαβαίνω, μαμά, αυτό που θέλεις να πεις. Έστω και αν ομολογούμε τα λάθη μας ενώπιον του Κυρίου μπροστά σε μια εικόνα, δεν μπορεί η εικόνα του να μας μιλήσει για να μας συγχωρέσει ή να μας συμβουλέψει τι πρέπει να κάνουμε ώστε να θεραπευθούμε από το δηλητήριο της αμαρτίας στη ψυχή μας. Πρέπει οπωσδήποτε να πάμε στους πνευματικούς εξομολόγους που όρισε η εκκλησία μας για να πούμε τα λάθη μας, να συγχωρεθούμε και να μας βοηθήσουν στην πνευματική θεραπεία.

-Ακριβώς έτσι είναι παιδί μου. Γι’ αυτό και ο Κύριος μας, εξαιτίας της κρισιμότητας της αμαρτίας πάνω στη ψυχή μας, αφού έχει την δύναμη να μας οδηγεί στο ζοφερό τόπο της κόλασης, θέσπισε το ιερό αυτό μυστήριο της Μετανοίας, το οποίο  θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε και μυστήριο της άκρας Ευσπλαχνίας του. Είναι το πιο ευλογημένο μυστήριο αφού μέσα απ’ αυτό εκφράζει ο Θεός την άπειρη αγάπη και ευσπλαχνία του στον αμαρτωλό άνθρωπο.

-Γιατί όμως, μαμά, κάποιοι αρνούνται να πάνε στον εξομολόγο και θέλουν να ομολογούν το λάθος τους μόνο μπροστά στην άγια εικόνα του Κυρίου μας;

-Η μια αιτία είναι η ντροπή που νιώθουν για τα λάθη τους και η άλλη ο εγωισμός που φωλιάζει μέσα στα βάθη της ψυχής τους. Η ντροπή μήπως πέσει η υπόληψη τους στον ιερέα, όταν αποκαλύψουν τα λάθη που έχουν κάνει και οι σατανικές δικαιολογίες που προβάλλουν για να δικαιολογήσουν την υπερηφάνεια τους, δεν τους αφήνουν εύκολα να πάνε με ταπείνωση στον εξομολόγο. Γι’ αυτό και προτιμούν την εύκολη λύση να τα λένε μόνο στην εικόνα του Χριστού, λες και η εικόνα μπορεί από μόνη της να σε συγχωρέσει ή να σε διαβεβαιώσει ότι ο Θεός σε συγχώρησε! Είναι, κοριτσάκι μου, μια ύπουλη πλεκτάνη του σατανά για να κρατήσει μακριά από τη σωτηρία μια ψυχή αμαρτωλή. Ο Κύριος μας ήταν σαφής όταν μας έλεγε ότι θα συγχωρεί τα λάθη μας μόνο όταν μετανιώνουμε γι’ αυτά και τα εξομολογούμαστε με ταπείνωση και συντριβή καρδιάς στους ιερείς εξομολόγους. Μόνο με την εξομολόγηση μπορούν αυτά να σβηστούν από τα κατάστιχα των πονηρών δαιμόνων!

-Μίλησες, μαμά, και για κάποιες άλλες σατανικές δικαιολογίες που προβάλλουν κάποιοι άνθρωποι για να μην πάνε στον πνευματικό εξομολόγο. Ποιες είναι αυτές;

-Να, κάποιοι, λένε: «γιατί να πω τα αμαρτήματα μου στον ιερέα, αφού και αυτός είναι αμαρτωλός;»

-Σ’ αυτούς, ρώτησε με απορία ο Γιάννης, τι θα μπορούσαμε να πούμε;

-Το Ευαγγέλιο λέει, Γιάννη μου, πως δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην κάνει λάθη και αμαρτίες. Γι’ αυτό και όλοι χρειάζονται το ιερό αυτό μυστήριο της μετανοίας είτε είναι λαϊκοί, είτε είναι κληρικοί. Όμως, στους ανθρώπους αυτούς που από πονηριά των δαιμόνων λένε αυτά τα λόγια, θα πρέπει να θυμίσουμε κάτι πολύ απλό. Ποτέ δεν μας απασχολεί στο νοσοκομείο που πάμε όταν αρρωστήσουμε, αν ο γιατρός που θα κάνει την διάγνωση της αρρώστιας και θα μας δώσει τα απαραίτητα φάρμακα της θεραπείας, είναι άγιος ή αμαρτωλός. Εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι εμείς να θεραπευτούμε από τη αρρώστια μας και να γίνουμε τελείως καλά! Θα σου πω και άλλο ένα παράδειγμα. 

Όταν, παιδί μου Γιάννη, κάνουμε ένα ταξίδι με οποιοδήποτε μεταφορικό μέσο, ποτέ δεν εξετάζουμε την ηθική ποιότητα του οδηγού. Εμάς μας ενδιαφέρει να φτάσουμε μόνο στον προορισμό μας. Μήπως εξάλλου αυξάνεται ή μειώνεται η ωραία μυρωδιά ενός τριαντάφυλλου όταν μας το προσφέρει ένας άγιος ή ένας αμαρτωλός άνθρωπος; Έτσι και με τους ιερείς, ανεξάρτητα αν αυτοί είναι άγιοι ή αμαρτωλοί, εμείς, κάθε φορά που πηγαίνουμε με ειλικρίνεια να αλλάξουμε ζωή και να εξομολογηθούμε τα λάθη και τις αμαρτίες μας, παίρνουμε με τη χάρη του αγίου Πνεύματος την άφεση των αμαρτιών μας. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε πως, την ιερή στιγμή της εξομολόγησης δεν λέμε τα λάθη μας στον ιερέα αλλά στον ίδιο το Θεό που μας ακούει. Εκείνος είναι που μας συγχωρά μέσα από τον ιερέα και μας καθαρίζει από κάθε ρύπο της ψυχής μας. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως δεν θα προσπαθήσουμε να βρούμε τον καλύτερο πνευματικό εξομολόγο που, εκτός της συγχώρηση που θα μας δώσει με τη χάρη του αγίου Πνεύματος, θα μας βοηθήσει πνευματικά και με τις φωτισμένες συμβουλές του! Το ίδιο εξάλλου δεν κάνουμε και όταν αρρωστήσουμε; Δεν προσπαθούμε να βρούμε τον καλύτερο γιατρό; 

-Εκείνο που μου κάνει πάντως εντύπωση, συνέχισε ο Γιάννης, είναι αυτό που ισχυρίζονται κάποιοι άνθρωποι ότι δεν έχουν αμαρτίες γι’ αυτό και δεν έχουν την ανάγκη να εξομολογηθούν.

-Τα έχω ακούσει και εγώ αυτά, Γιάννη μου. Θυμάμαι κάποιον που όταν τον παρότρυνα να εξομολογηθεί για να έρθει η γαλήνη στην ταραγμένη καρδιά του, μου είπε: «τι αμαρτήματα να πω στον ιερέα, αφού ούτε έκλεψα, ούτε πόρνεψα, ούτε φόνευσα, ούτε και αδίκησα κανέναν».

-Και συ τι του απήντησες μαμά;

-Αυτό που έγραψε σε μια από τις επιστολές του ο αγαπημένος μαθητής του Κυρίου μας Ιωάννης ο θεολόγος. «Εάν πούμε ότι δεν έχουμε αμαρτίες τότε μας έχει πλανέψει ο σατανάς και δεν λέμε την αλήθεια» (Α΄Ιωάν. 8). Ο Απόστολος Ιάκωβος λέει πως: «πολλά λάθη και αμαρτίες κάνουμε όλοι» (Ιάκ. γ΄, 2). Είναι γεγονός, παιδί μου, πως πολλές φορές τυχαίνει εμείς οι άνθρωποι να μην κάνουμε κάποιο μεγάλο και σοβαρό αμάρτημα αλλά κάποια μικρά που ενώ δεν τους δίνουμε μεγάλη σημασία, έχουν την δύναμη να καταστρέψουν μια ψυχή. Μου θυμίζει τους ανθρώπους εκείνους που σώθηκαν από μεγάλες αρρώστιες και πέθαναν από μια απλή γρίπη ή ένα κρύωμα που τους οδήγησε σε πνευμονία. Γι’ αυτό πρέπει όλοι οι άνθρωποι να είμαστε προσεκτικοί, τόσο στα μεγάλα όσο και στα μικρά λάθη και αμαρτήματα.

Τα λάθη της καρδιάς

-Αλήθεια, μαμά, ποια αμαρτήματα είναι πιο επικίνδυνα για την ψυχή μας; ρώτησε η Χριστίνα.

-Ο άνθρωπος, κοριτσάκι μου, αποτελείται από δύο συστατικά, από το υλικό σώμα και από την άυλη και αθάνατη ψυχή. Έτσι και τα λάθη που κάνει αφορούν περισσότερο πότε το ένα και πότε το άλλο. Βέβαια, επειδή το σώμα μας είναι ορατό, γίνονται πιο εύκολα αντιληπτά τα λάθη του, όπως είναι π.χ. τα σαρκικά αμαρτήματα του ανθρώπου. Στη ψυχή, αντίθετα, ο πόλεμος που της κάνει ο σατανάς δεν γίνεται εύκολα αντιληπτός από τον άνθρωπο, με αποτέλεσμα να είναι πιο βαθιά και πιο κρυφή η πληγή που προκαλεί η αμαρτία. Είναι σαν την αιμορραγία. Όταν είναι εξωτερική η αιμορραγία, το τραύμα είναι ορατό και ο γιατρός μπορεί εύκολα να το θεραπεύσει. Όταν, όμως, η αιμορραγία είναι εσωτερική και δύσκολο να διαγνωστεί, τότε μπορεί ο άνθρωπος να φτάσει γρήγορα ακόμα και στο θάνατο. Για το λόγο αυτό και τα λάθη της καρδιάς είναι πολύ πιο επικίνδυνα από τα λάθη του σώματος. Γι’ αυτό και όταν κάνουμε κάποιο σαρκικό λάθος μετανιώνουμε πιο γρήγορα και πιο εύκολα, ενώ στα ύπουλα λάθη της καρδιάς πολύ δύσκολα μετανιώνουμε και μάλιστα πολλές φορές και καθόλου. 

-Τα λάθη του σώματος μαμά, είπε η Χριστίνα, λίγο πολύ ξέρουμε όλοι ποια είναι. Όλοι ξέρουμε πόσο μεγάλα αμαρτήματα είναι ο φόνος, οι εκτρώσεις, τα ναρκωτικά, οι κλεψιές, η ανηθικότητα και τα διάφορα σαρκικά αμαρτήματα. Θα ήθελα τώρα να μας βοηθήσεις να κατανοήσουμε καλύτερα τα λάθη της καρδιάς, αλλά και τον τρόπο που θα προφυλαγόμαστε από αυτά.

-Η ψυχή μας εκφράζεται, Χριστίνα μου, μέσα από τον νου και την καρδιά. Το τι, όμως, έχει κάποιος στο νου και στην καρδιά του, δεν θα μπορούσαμε ποτέ να το ξέρουμε αν δεν μας έδινε ο Θεός το μεγάλο δώρο του λόγου. Από τα λόγια μαθαίνουμε τι έχει κάποιος στο νου και στην καρδιά του, αλλά ταυτόχρονα δείχνουμε και εμείς στους άλλους τι έχουμε μέσα στη ψυχή μας. Το στόμα του ανθρώπου γίνεται κατά κάποιο τρόπο η πύλη της ψυχής μας. Κάποιος λοιπόν που θέλει να ασφαλίσει την ψυχή του σωστά από κάθε επίδραση του σατανά, αυτά τα τρία να προσέχει πιο πολύ από κάθε τι άλλο. Πρώτα το νου, μετά την καρδιά και έπειτα τη γλώσσα του.

-Τι πρέπει να προσέχουμε στο νου μαμά; ρώτησε η Χριστίνα.

-Πρώτα απ’ όλα να μην έχουμε εγωισμό και να νομίζουμε ότι εμείς είμαστε κάτι παραπάνω από τους άλλους ανθρώπους. Αυτό δημιουργεί υπερηφάνεια στη ψυχή και την κάνει να σκέπτεται περιφρονητικά για όλους τους άλλους. Μερικές φορές ο εγωισμός αυτός είναι φανερός, οπότε πιο εύκολα μπορεί να ξεριζωθεί. Άλλες φορές, όμως, είναι κρυφός και είναι πιο δύσκολο να ανιχνευθεί. Γι’ αυτό και ο κρυφός εγωισμός είναι πιο επικίνδυνος επειδή είναι αρκετά δύσκολο να ξεριζωθεί.

-Εμείς πως θα ξέρουμε ότι έχουμε εγωισμό;

-Πρώτο φανερό σημάδι της υπερηφάνειας στη ψυχή είναι όταν κάποιος θέλει με πείσμα και θυμό να γίνεται πάντα το δικό του θέλημα, έστω και αν αυτό είναι φανερό πως είναι λάθος. Δεύτερο σημάδι του σατανικού αυτού εγωισμού είναι η ζήλεια και ο φθόνος που δημιουργείται στη ψυχή μας εναντίον άλλων συνανθρώπων μας. Αυτά τα δύο έχουν τόσο καταστροφική δύναμη που εκδηλώνονται με το τρίτο και πιο φοβερό σημάδι του εγωισμού μας που είναι η κατάκριση. Το πρώτο σημάδι αναπτύσσεται εύκολα στο μυαλό μας, το δεύτερο στην καρδιά μας και το τρίτο στα λόγια μας.

-Γιατί μαμά η κατάκριση είναι πιο φοβερό από τα άλλα δύο;

-Διότι τα πρώτα μπορεί να υπάρχουν από αδυναμία μέσα σε μια ψυχή, οπότε και αγωνίζεται να τα ξεριζώσει, ενώ η κατάκριση είναι η τελική επιθετική κίνηση της ψυχής εναντίον κάποιου συνανθρώπου μας που μπορεί να τον καταστρέψει. Γι’ αυτό και ο λαός μας λέει μια πολύ σπουδαία παροιμία: «η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει». Ο απόστολος Ιάκωβος λέει στο πρώτο κεφάλαιο της επιστολής του ότι: «όποιος νομίζει ότι είναι θρησκευόμενος άνθρωπος αλλά δεν βάζει χαλινάρι στο στόμα του, αυτός εξαπατάει τον εαυτό του και η θρησκεία γι’ αυτόν δεν έχει νόημα και αξία» και στο δεύτερο κεφάλαιο της επιστολής του σημειώνει τα εξής σημαντικά: «αν κάποιος δεν κάνει σφάλματα με τα λόγια, αυτός είναι τέλειος άνθρωπος και ικανός να χαλιναγωγήσει όλον τον εαυτό του». Από τα λόγια μας εξαρτάται η σωτηρία της ψυχής μας γιατί, όπως λέει και το Πνεύμα του Θεού: «από τα λόγια σας θα σας δικαιώσω και από τα λόγια σας θα σας κατακρίνω». Ο Χριστός μας εξάλλου δεν μας είπε με σαφήνεια, «μην κρίνετε ίνα μη κριθήτε»;

Το δηλητήριο της δικαιολογίας

-Δεν μπορούσα να φανταστώ, μανούλα, πως η γλώσσα και τα απερίσκεπτα λόγια που λέμε μπορεί να είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα σε μια σωστή πνευματική πορεία!

-Και είναι, Χριστίνα μου, ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα όταν, αντί να μετανιώσουμε για τα διάφορα λάθη που κάναμε, την χρησιμοποιούμε για να αρχίσουμε τώρα τις δικαιολογίες. Αγνοούμε όλοι μας ότι η δικαιολογία που χρησιμοποιούμε για να δικαιώσουμε τον εαυτό μας και να δικαιολογήσουμε έτσι τα λάθη και τις αμαρτίες μας είναι το πιο δραστικό δηλητήριο που χρησιμοποιεί ο σατανάς για να κολάσει την ψυχή μας. Ξέρεις, παιδί μου, πόσοι άνθρωποι πηγαίνουν στην εξομολόγηση και αντί να σωθούν κολάζονται ακόμα περισσότερο;

-Πως μπορεί να γίνει αυτό, μαμά, αφού στην εξομολόγηση εννοείται ότι πάμε για να καθαριστούμε από τις αμαρτίες μας;

-Όταν κάποιος, παιδί μου, κάνει μια αμαρτία τον βάζει ο σατανάς να πιστεύει ότι αυτός δεν έφταιγε αλλά κάποιος άλλος τον παρέσυρε σ’ αυτήν. Είναι η στιγμή που κρυφός ο εγωισμός του ανθρώπου ενεργοποιεί με τη βοήθεια του σατανά την σατανική άμυνα της δικαιολογίας. Έτσι αντί να παραδεχτεί ο άνθρωπος αυτός το λάθος του και να πάρει πάνω του όλη την ευθύνη της αμαρτίας που έκαμε με την θέληση του, αρχίζει τις δικαιολογίες.

-Αυτό μαμά, όμως, δεν είναι αληθινή μετάνοια, έτσι δεν είναι; 

-Και βέβαια, κοριτσάκι μου, δεν είναι μετάνοια αλλά αιτία να κολαστεί ακόμα πιο πολύ η ψυχή του ανθρώπου αυτού, επειδή μετέτρεψε το ιερό μυστήριο της μετανοίας από μυστήριο συντριβής και ευλογίας σε μυστήριο δικαίωσης και καταδίκης της ψυχής του. Στο ιερό αυτό μυστήριο εκτός από τα δικά μας λάθη και τις αμαρτίες μας δεν πρέπει να λέμε τίποτε άλλο. Είναι η στιγμή που όλος ο Ουρανός είναι ανοιχτός και έτοιμος να δεχτεί την συντριβή της καρδιάς του ανθρώπου και όχι να ακούσει τα προβλήματα που τον απασχολούν. Τα διάφορα προβλήματα μας τα εναποθέτουμε στα χέρια του Θεού μας μέσα από τις καθημερινές προσευχές μας. Δεν πρέπει, παιδιά μου, όταν πηγαίνουμε να εξομολογηθούμε να χάνουμε την αίσθηση της κρισιμότητας, γιατί ανάλογα με την εξομολόγηση που θα κάνουμε ή θα σωθούμε ή θα καταδικαστούμε από τον Δημιουργό μας. Είναι η στιγμή που η ψυχή μας κρίνεται. Και για να το επαναλάβω, είναι μια αναπαράσταση της στιγμής που η ψυχή περνά τα τελώνια, μόνο που αυτή την στιγμή έχει την δυνατότητα να σβήσει το λάθος ή την αμαρτία που διέπραξε. Ποιος θα τολμούσε λοιπόν ενώπιον του Θεού και των δαιμόνων να πει ψέματα ή να ασχοληθεί με άλλη ψυχή κρίνοντας την; Εάν κάνουμε αυτό το λάθος και αντί της εγκάρδιας συγνώμης για τα λάθη μας, αρχίσουμε τις δικαιολογίες και τις κρίσεις, ξέρετε τότε τι θα συμβεί;

-Τι θα συμβεί, μαμά; ρώτησε με αγωνία η μικρή Αγγελική.

-Μου έλεγε ο πνευματικός μου ότι συμβαίνουν τότε δυο φοβερά πράγματα στην ψυχή αυτή. Πρώτον, αναγκάζει τον ίδιο της τον Θεό να την αποστραφεί γιατί αντί με συντριβή καρδιάς να κλάψει για τα λάθη της και να ζητήσει συγνώμη, έρχεται με θάρρος και θράσος να προσβάλει τον αδελφό της. Τον κατακρίνει και τον καταδικάζει στα μάτια του ιερέα και ολόκληρου του Ουρανού μέσα από φτηνές δικαιολογίες. Δεύτερον, δίνει η ψυχή αυτή στο σατανά το δικαίωμα να κυριαρχήσει πάνω της, εξαιτίας της δικαιολογίας και της κατάκρισης που έκανε στον αδελφό της. Έτσι, αντί να φύγει η ψυχή αυτή από το εξομολογητήριο δικαιωμένη από το Θεό, φεύγει καταδικασμένη και με περισσότερα δαιμόνια από ότι ήρθε. Γι’ αυτό, αγαπημένα μου παιδιά, όταν θα πηγαίνετε για εξομολόγηση να λέτε μόνο τα δικά σας σφάλματα, δίχως δικαιολογίες και κρίσεις εναντίον κανενός άλλου. Τότε ο Θεός θα δέχεται την συγνώμη σας και θα διαγράφει από τα κατάστιχα των δαιμόνων όλα τα αμαρτήματα σας. Μην ξεχνάτε ποτέ ότι ο Θεός θα σας συγχωρέσει ανάλογα με την μετάνοια που θα δείξετε στα λάθη σας και όχι απλά για όσα θα πείτε στον εξομολόγο σας. Γι’ αυτό και είναι απαραίτητο πριν πάτε να εξομολογηθείτε να τηρήσετε τα τρία στάδια της μετανοίας. Το κάθε ένα από αυτά είναι και μια ευλογία από τον καλό Θεό μας.

-Ποια είναι αυτά τα τρία στάδια, μαμά; ρώτησε η Αγγελική.

-Το πρώτο στάδιο της μετανοίας είναι, Αγγελική μου, η συναίσθηση του λάθους που κάνουμε. Σ’ αυτό μας βοηθά πολύ και η συνείδηση με την οποία προίκισε ο καλός Θεός μας σαν μεγάλο και πολύτιμο δώρο κάθε ανθρώπινη ψυχή. Η συνείδηση είναι κατά κάποιο τρόπο η φωνή του Θεού στην ψυχή μας. Μας δείχνει τα λάθη μας και μας προτρέπει στην αρετή. Γι’ αυτό και δεν πρέπει ποτέ να παραβλέπουμε τις συμβουλές της και να την φιμώνουμε με την αδιαφορία μας. Αυτή μας βοηθά να μεταβούμε στο δεύτερο στάδιο της μετανοίας που είναι να σταματήσουμε το λάθος που κάνουμε. Το τρίτο στάδιο είναι να αποκαταστήσουμε το λάθος που έχουμε κάνει, στην περίπτωση που αδικήσαμε ή συκοφαντήσαμε κάποιον αδελφό μας. Η πίκρα της αδικίας και της συκοφαντίας δεν επιτρέπει σε μια ψυχή να αναπαυθεί στην αγκαλιά του Θεού και να βρει έτσι την χαμένη ειρήνη και γαλήνη της. Γι’ αυτό και στην περίπτωση αυτή δεν αρκεί μια απλή συγνώμη για να εξιλεωθεί η αμαρτωλή ψυχή, εάν προηγουμένως δεν ταπεινωθεί και δεν ομολογήσει συγκεκριμένα την συκοφαντία με την οποία διέσυρε τον αδελφό της. Τηρώντας τα τρία αυτά στάδια της μετανοίας, που θα μπορούσε κάποιος να τα πει και τρία στάδια ευλογίας, μπορεί η μετανοημένη ψυχή να καταφύγει στον εξομολόγο ιερέα για να ολοκληρώσει με την συντριβή της καρδιάς της για τα λάθη της το μέγα μυστήριο της ευσπλαχνίας του καλού Θεού μας. Στο τέταρτο αυτό στάδιο ο ίδιος ο Θεός συγχωρά μέσα από τον ιερέα την ψυχή του παιδιού του και την αποκαθιστά μέσα στη θεϊκή πατρική αγκαλιά του.

-Πόσο θα θέλαμε να σε ευχαριστήσουμε όλοι, γλυκιά μας μανούλα, για όλα αυτά τα ωραία που μας είπες και μας βοήθησες να κατανοήσουμε το μεγάλο αυτό δώρο του Θεού που είναι το μυστήριο της Μετανοίας. Εγώ και ο Γιάννης μου θα καθίσουμε σήμερα το βράδυ να γράψουμε σ’ ένα χαρτί όλα εκείνα τα λάθη που κάναμε, ώστε αύριο να πάμε στον καλό μας πνευματικό πατέρα Χρυσόστομο και να αφήσουμε κάτω από το άγιο πετραχήλι του όλα τα αγκαθάκια της ψυχής μας. Επίτρεψε μας, μανούλα, να σου δώσουμε όλοι ένα φιλάκι αγάπης από τα βάθη της καρδιάς μας που να σου λέει πόσο σ’ αγαπούμε και πόσο ευχαριστούμε τον καλό Θεό μας για τη γλυκιά μανούλα που μας έδωσε!

-Σ’ ευχαριστούμε καλέ μας Χριστούλη για τη μανούλα που μας χάρισες! επανέλαβε με πολύ παιδική αγάπη και λατρεία η μικρή Αγγελική.